ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΗΣ ΔΩΡΕΑΣ ΜΟΣΧΕΥΜΑΤΩΝ

Ιούνιος 28 2016

ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΗΣ ΔΩΡΕΑΣ ΜΟΣΧΕΥΜΑΤΩΝ
από την
ΠΛΕΥΡΑ ΤΟΥ ΔΟΤΗ

     Η ευρωπαϊκή και συνεπίκουρα η Ελληνική Νομοθεσία έχουν διαχωρίσει την άντληση μοσχευμάτων ανθρώπινου σώματος προς θεραπεία ασθενών ή/και την πρόοδο της επιστήμης, σε τρεις διαφορετικές κατηγορίες:
την Αιμοδοσία,
την Εθελοντική Υποψηφιότητα Δωρεάς Κυττάρων, Ιστών και Οργάνων εν ζωή, ως και την μετά θάνατο, σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ) Εθελοντική Υποψηφιότητα Δωρεάς, Ιστών και Οργάνων
Στο διαχωρισμό αυτό οδηγηθήκαμε, με τα κύρια νομοθετήματα, ήτοι:
Ν.3402/2005 για την Αιμοδοσία,
το π.δ.26/2008 για τη δωρεά μοσχευμάτων Κυττάρων και Ιστών, εν ζωή για αλλογενή χρήση και
το Ν.3984/2011 για την Δωρεά Ιστών και Οργάνων, μετά θάνατον.

Το Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης όπου υπάγονται όλες αυτές οι κατηγορίες, έχει συστήσει δυο ανεξάρτητους Οργανισμούς εποπτείας και συντονισμού,
Εθνικό Κέντρο Αιμοδοσίας (Ε.ΚΕ.Α.) και τον
Εθνικό Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων (ΕΟΜ)
εδρεύοντες σε απομακρυσμένους από το Υπουργείο και μεταξύ τους χώρους.

Επομένως, εν ζωή, δωρεά έχουμε από τους Αιμοδότες και τους Υποψήφιους Δότες Αιμοποιητικών Κυττάρων.

Μετά θάνατον σε ΜΕΘ, όλοι μας είμαστε Δυνητικοί Δότες Οργάνων και Ιστών, για αλλογενή χρήση (φιλανθρωπική, ανιδιοτελή).
Η νομοθεσία αυτή μετά από αλλεπάλληλες επεμβάσεις προβλέπει την, εν ζωή, επιλογή της συναίνεσης ή της απόρριψης της Ιδέας της δωρεάς, καταχωρημένης στα αντίστοιχα Εθνικά Μητρώα Δωρητών και Αρνητών του ΕΟΜ (τελευταία επέμβαση το 2018).
Σε απουσία επιλογής, η συναίνεση των οικείων είναι απαραίτητη προϋπόθεση αφαίρεσης μοσχευμάτων, θνήσκοντος, σε ΜΕΘ, μέλους της. Στην περίπτωση αυτή, πλέον του Δότη, εμπλέκονται οι οικείοι του, αναγόμενοι σε ηθικούς Δότες.

Για όλες τις περιπτώσεις καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι είναι απαραίτητη η εξοικείωση της κοινωνίας με το θεσμό της Εθελοντικής Προσφοράς.

Το αντικείμενο αυτό έχει δυο πλευρές:
Η πρώτη είναι η βιολογική ανάγκη μοσχευμάτων, απαραίτητων για τη θεραπεία ασθενών, αλλά και για την επιστημονική έρευνα.
Ο καλλίτερος τρόπος εθισμού της κοινωνίας στη συναίνεση αφαίρεσης οργάνων, κατά το τελικό στάδιο του βίου, είναι η εξοικείωση με το θεσμό Δωρεάς Μοσχευμάτων ανθρωπίνου σώματος, εν ζωή. Στην κατηγορία αυτή, κυριαρχούν η ανάγκη μοσχευμάτων Αίματος ως και Αιμοποιητικών Κυττάρων (αρχικά καλούνταν Μυελός των Οστών).
Για την επιτυχία συμβατότητας Δότη-Λήπτη Αιμοποιητικών Κυττάρων, έχουμε μια πιθανότητα ανά εκατό χιλιάδες υποψηφιότητες (0,001%). Θεωρούμενο το θέμα από στατιστικής πλευράς, δεν μας ενοχλεί.
Αφ΄ ενός μεν οι πιθανότητες να μας συμβεί είναι μηδαμινές, αφ΄ ετέρου οι πρόνοιες των νόμων για την προστασία του Δότη και η πρόοδος της επιστήμης καθιστούν την αποθήκευση ή τη συλλογή μοσχευμάτων, ασφαλή, ανώδυνη και ανέξοδη, για τον Δότη.
Π.χ. όταν ξεκίνησε το 1968 η χρησιμοποίηση μοσχευμάτων Αιμοποιητικών Κυττάρων για τη θεραπεία καρκίνου του αίματος, κυρίως παιδιών, η άντλησή τους γινόταν από το Μυελό των Οστών. Πράγμα που συνεπάγετο για τον Δότη εισαγωγή σε νοσοκομείο, νάρκωση, παρακέντηση, αποθεραπεία.
Σήμερα, Αιμοποιητικά Κύτταρα είτε προμηθεύονται από αποθηκευμένο Ομφαλοπλακουντιακό Αίμα (ΟπΑ) ή συλλέγονται από το αίμα Δότη με αιμαφαίρεση, μια διαδικασία παραπλήσια της αιμοδοσίας (παίρνει 2-3 ώρες μετά τις οποίες ο Δότης επιστρέφει στη δουλειά του).

Η άλλη πλευρά, η βιο-ηθική, αφορά την Εθελοντική Υποψηφιότητα Δωρεάς Κυττάρων και Ιστών ως και στην εθελουσία επιλογή συναίνεσης για την αφαίρεση Οργάνων και Ιστών θνήσκοντος σε Μ.Ε.Θ.
Η επιβίωση του Λήπτη δεν ολοκληρώνει το στόχο μας, που είναι η δωρεά από τον Δότη.
Ο λήπτης παίρνει φθαρτά μέρη, ο δότης δίνει απ’ την ψυχή του.
Η υπεροχή της πνευματικής απέναντι στη βιολογική ζωή.

Ο εθισμός, η συνήθεια συμβίωσης με την ιδέα, επεξεργάζεται τον χαρακτήρα του ατόμου και τον προετοιμάζει για την θετική αντιμετώπιση των προβλημάτων της ζωής, καθιστώντας τον τελικά άτομο χρήσιμο στην οικογένεια, την κοινωνία, την πατρίδα.
Ένας, στους 100.000 υποψήφιους, θα καταφέρει να γίνει Δότης, με όλα τα εξαιρετικά ηθικά και βιολογικά πλεονεκτήματα. Οι υπόλοιποι 99.999 υποψήφιοι απλά θα αναχθούν σε άτομα χρηστών ηθών.
Αυτό είναι κοινωνικό έργο απείρως ανώτερο από το καθαυτό γεγονός της θεραπείας βαριά ασθενούς. Ο ασθενής παίρνει από το περίσσευμα φθαρτού σώματος. Οι υποψήφιοι Δότες, ανεξάρτητα από το απίθανο γεγονός να υλοποιήσουν την υπόσχεσή τους, εισπράττουν εις τον Νου. Συμπερασματικά,
   η ηθική πλευρά του θέματος, υπερέχει παρασάγγας της υλικής.
Στην πράξη όμως οι νόμοι τα διατάγματα, οι οργανισμοί, οι νοσοκομειακές μονάδες, εστιάζοντας στη ζωτική ανάγκη θεραπείας ασθενών, επικεντρώνονται στην βιολογική πλευρά του θέματος τόσο πολύ, ώστε ο Δότης, μια και δεν είναι ασθενής, να αντιμετωπίζεται με αδιαφορία αν μη περιφρόνηση. Εξηγούμεθα:
Δεν καταλαβαίνουμε γιατί ο Αιμοδότης δεν μπορεί, ταυτόχρονα με την πρώτη αιμοδοσία του, να καταγραφεί σαν Εθελοντής Υποψήφιος Δότης Αιμοποιητικών Κυττάρων (ΕΥΔΑΚ) και σαν Εθελοντής Υποψήφιος Δότης Οργάνων και Ιστών, μετά Θάνατον.
Αυτό απαιτεί στενή συνεργασία των αντίστοιχων Μητρώων.
Ούτως ή άλλως, κατά τη διαδικασία εμφύτευσης του μοσχεύματος, Αιμοδοσία και Μονάδα Μεταμοσχεύσεων πάνε χέρι-χέρι, στο χειρουργείο.
Δεν καταλαβαίνουμε γιατί άλλη η παγκόσμια ημέρα Αιμοδοσίας (14η Ιουνίου), άλλη της Δωρεάς Αιμοποιητικών Κυττάρων (17 Σεπτεμβρίου) κι άλλη της Δωρεάς Οργάνων (1η Νοεμβρίου).
Βεβαίως, κατά την υλοποίηση, όσον αφορά τον Λήπτη, τα χειρουργεία, οι διαδικασίες και οι κανονισμοί είναι διαφορετικοί.
Ο Δότης, όμως, κυριαρχείται από μια και μόνη Ιδέα, αυτή της Δωρεάς.
Ας υποθέσουμε πως στόχος μας είναι η ικανοποίηση των αναγκών μιας κοινωνίας σε Αιμοποιητικά Κύτταρα. Η πιθανότητα επίτευξης ιστοσυμβατότητας Δότη-Λήπτη (0.001%) συνεπάγεται την ανάγκη καταγραφής τεράστιου πλήθους υποψηφίων.

Δεν πρέπει να παραβλέπουμε τον σοβαρότατο οικονομικό παράγοντα. Ακόμη και η ταυτοποίηση όλων αυτών των υποψήφιων Δοτών έχει αξιοσημείωτο όγκο δαπανών.
Στις ΗΠΑ όπου η υγεία προστατεύεται με διαφορετικό σύστημα, η μεταμόσχευση Αιμοποιητικών Κυττάρων κοστολογείται με 200-300 χιλιάδες δολάρια. Ακόμη και η καταχώρηση, στα Μητρώα Εθελοντών Υποψήφιων Δοτών Aιμοποιητικών Κυττάρων, κοστίζει στον υποψήφιο 75 δολάρια. Φανταστείτε τα έξοδα μεταμόσχευσης καρδιάς.

                  Εκείνο που δεν κοστολογείται είναι ο εθισμός στα χρηστά ήθη,
                               δηλαδή σε συνήθειες ωφέλιμες στην κοινωνία.

Η προσπάθεια του Σωματείου μας «Συναινούντες Δότες» εστιάζεται στην εμπέδωση της αντίληψης ότι το άτομο, η οικογένεια, η κοινωνία ωφελούνται τα μέγιστα, τόσο από υλιστικής όσο και από νοητικής άποψης , με την αποδοχή και υιοθέτηση της Ιδέας της Αιμοδοσίας ως και της Εθελοντικής Υποψηφιότητας Δωρεάς Κυττάρων, Ιστών και Οργάνων.

Γενικά παρατηρείται μια εκτεταμένη διασπορά τόσο στη νομολογία όσο και στη διοικητική οργάνωση. Διασπορά δικαιολογημένη από το διαφορετικό ιατρικό αντικείμενο, όσον αφορά την περίθαλψη των Ληπτών.
Όσον αφορά τους Δότες και τη χρεωπίστωση μοσχευμάτων, η αδικαιολόγητη διασπορά των αρμοδιοτήτων και υποχρεώσεων, καταρχάς δημιουργεί σύγχυση και κατ΄ επέπταση κινδύνους από την παράλειψη εκπλήρωσης υποχρεώσεων άσχετων με το ζεύγος Δότη-Λήπτη.
Π.χ. είχαμε θανατηφόρο το επεισόδιο όπου: αν και βρέθηκε στην Ιταλία συμβατή καρδιά για μεταμόσχευση σε 9χρονο κοριτσάκι, νοσηλευόμενο στο Ωνάσειο Νοσοκομείο, η μεταμόσχευση δεν υλοποιήθηκε λόγω ανεκπλήρωτων υποχρεώσεων της Ελλάδος, γενικώς και αορίστως.

ΓΚΠ